Greenways w USA
Za kolebkę ruchu greenways uważa się Stany Zjednoczone. Słowo greenways pojawiło się tam po raz pierwszy w latach 50. XX wieku w kontekście ścieżek rekreacyjnych (pieszych i rowerowych) służących promocji aktywnego stylu życia i niezmotoryzowanych środków transportu, tworzonych głównie na terenach miejskich. W roku 1987 dzięki wspólnej inicjatywie prezydenckiej Komisji ds. rekreacji – President’s Commission on American Outdoors (kierowanej przez ówczesnego gubernatora stanu Tennessee – Alexandra Lamara) oraz aktywności ówczesnego prezydenta National Geographic Society – Gilberta Grosvenora ogłoszono długofalowy cel strategiczny – „utworzenie sieci greenways w całej Ameryce!”.
Dzisiaj w USA istnieje ponad 20 tysięcy kilometrów zielonych szlaków. Działają setki organizacji pozarządowych zajmujących się rozwojem idei greenways na szczeblu krajowym, stanowym, powiatowym i lokalnym. Realizację greenways wspierają również administracje terenów prawnie chronionych oraz samorządy, które często powołują nawet specjalne stanowiska dla urzędników ds. greenways. Wszystkie te inicjatywy odbywają się w oparciu o szerokie partnerstwo sektora publicznego, biznesowego i pozarządowego.
Greenways w Europie Zachodniej
W krajach Europy Zachodniej idea greenways została rozpowszechniona z końcem lat 80. i w latach 90. Greenways w krajach Unii Europejskiej rozumiane są jako zielone korytarze turystyczne, rekreacyjne i komunikacyjne tworzone dla niezmotoryzowanych form transportu. To niezależne i niekolidujące z transportem samochodowym ścieżki biegnące wzdłuż dawnych, historycznych szlaków, naturalnych korytarzy ekologicznych lub opuszczonych i nieużytkowanych traktów komunikacyjnych (np. dawnych trakcji kolejowych). Ich celem jest promocja aktywnego stylu życia, poprawa zdrowia, ochrona środowiska naturalnego, zmniejszanie zanieczyszczeń powodowanych przez motoryzację oraz tworzenie bezpiecznych tras dojazdu lub dojścia do pracy i szkoły. W 1997 r. w Namur, w Belgii powstało Europejskie Stowarzyszenie na rzecz Greenways (European Greenways Association - EGWA), które skupia dziś narodowe organizacje i instytucje zajmujące się tworzeniem i promocją greenways. Najbardziej aktywni są partnerzy z Belgii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Francji, Irlandii oraz Republiki Czeskiej. Wiele zielonych szlaków w Europie Zachodniej powstało na bazie nieużytkowanych, opuszczonych liniach kolejowych (są to tzw. rails-to-trails).Europejskie Stowarzyszenie Greenways współpracuje z instytucjami europejskimi nad rozwojem i kształtowaniem polityki UE w zakresie rozwoju zrównoważonego, środowiska naturalnego, równomiernego rozwoju regionów i zatrudnienia. EGWA włącza się również w organizację i promocję Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu (Mobilności) – European Mobility Week organizowanego co roku 16-22 września w ponad 1300 miast i miejscowości europejskich (zob. www.mobilityweek-europe.org).
Stowrzyszenie Greenways Polska jest członkiem European Greenways Association.
zobacz: film promocyjny Greenway4tour
Greenways w Europie Środkowo-Wschodniej
Prekursorami idei greenways w Europie Środkowo-Wschodniej byli Czesi. Pomysł tworzenia zielonych ścieżek w Republice Czeskiej narodził się już w 1990 roku. Grupa Amerykanów, na czele z Lu Chmielarzem, mających czeskie korzenie, postanowiła przeszczepić na grunt środkowoeuropejski świetnie rozwijającą się koncepcję greenways w USA. Pierwszą inicjatywą była trasa łączącą Wiedeń z Pragą (Praga-Wiedeń Greenways). W roku 1998 zarządzanie programem przejęła czeska Fundacja Partnerstwo dla Środowiska – Nadace Partnerství z Brna wzbogacając go o aspekty środowiskowe i społeczne.
Program Greenways (CEG – Central & Eastern European Greenways) jako pozarządowa inicjatywa rozwijana w regionie Europy Środkowo-Wschodniej powstał w 2000 roku jako inicjatywa międzynarodowego Stowarzyszenia Environmental Partnership Association działającego w Polsce, Republice Czeskiej, na Słowacji, Węgrzech, w Rumunii i Bułgarii. Założenia greenways są także podejmowane przez organizacje z innych krajów regionu Europy Środkowo-Wschodniej, w szczególności z Austrii, Niemiec, Białorusi, Ukrainy, Serbii, Czarnogóry, Bośni i Hercegowiny, Słowenii i Macedonii. w 2006 roku partnerzy Programu Greenways podpisali Deklarację Greenways z Sopron 2006 a dziesięć lat później Deklarację Greenways z Wiednia 2016.
Organizacje i inicjatywy greenways na świecie - użyteczne linki:USA
- Europejskie Stowarzyszenie Zielonych Szlaków Greenways - (L'Association Européenne des Voies Vertes, European Greenways Association) www.aevv-egwa.org
- Belgia, Chemins do Rail www.cheminsdurail.be
- Francja, AF3V – L’Association Française de Développement des Véloroutes et Voies Vertes www.AF3V.org
- Hiszpania, Fundación de los Ferrocarilles Españoles www.viasverdes.com
- Wielka Brytania, Sustrans Sustainable Transport www.sustrans.org
- Irlandia, The Heritage Council www.heritagecouncil.ie
- Włochy, The Italian Greenways Association, A.I.G. www.greenways.it
- Republika Czeska, Nadace Partnerstvi www.greenways.cz
